Vòng cung tròn thiên đỉnh (CZA) (tiếng Anh: circumzenithal arc hoặc circumzenith arc) còn được gọi là
cầu vồng ngược hay
vòng cung Bravais,
[1] là một hiện tượng
quang học có hình dạng tương tự
cầu vồng. Hiện tượng này là một trong các loại
hào quang phát sinh từ sự
khúc xạ ánh sáng mặt trời qua các tinh thể băng, điển hình là trong các đám
mây ti hoặc
mây ti tầng, hoàn toàn không phải từ những hạt mưa. Cung thiên đỉnh nằm ở vị trí cách
Mặt Trời một khoảng cách góc đáng kể (khoảng 46°) và thường có hình dạng một phần tư của một vòng tròn có tâm tại thiên đỉnh. Được gọi là "nụ cười trên bầu trời", ấn tượng đầu tiên là nó giống như một cầu vồng ngược. CZA là một trong các loại hào quang sáng sáng nhất và có nhiều màu sắc nhất. Màu sắc của nó, từ màu
tím ở phía trên cùng cho đến màu
đỏ phía dưới cùng, tinh khiết hơn màu sắc của cầu vồng vì có sự chồng chéo ít hơn nhiều trong sự hình thành của chúng.Sự phân bố cường độ sáng dọc theo vòng cung tròn thiên đỉnh đòi hỏi phải xem xét một số hiệu ứng gồm: biên độ phản xạ và truyền theo Fresnel,
suy giảm bức xạ trong
khí quyển, sự
tán sắc (liên quan đến
chiều rộng của cung), tán sắc
góc phương vị và các ràng buộc hình học khác.
[2][3] Trong thực tế, CZA sáng rõ rệt nhất khi Mặt Trời ở độ cao khoảng 20°. Trái với nhận thức thông thường, CZA không phải là một hiện tượng hiếm gặp, nhưng nó có xu hướng bị bỏ qua vì nó xảy ra quá xa khỏi tầm mắt. Nên tìm nó nếu quan sát thấy
Mặt Trời giả, vì loại tinh thể băng gây ra hiện tượng này (các tinh thể lục lăng dạng đĩa theo hướng nằm ngang) cũng gây ra CZA.
[4]